ΤΟΠΟΝΥΜΙΑ
ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΜΟΧΟΥ..!!!
Δυό ασκελιές απ’ το χωριό, είναι τα Καμινάκια
εκειά παιγνιδιαρίζανε, τα κατωγειτονάκια…
Ελιές κι’ αμπέλια σουλτανιά, είχε το Χελιονιάρι
κι΄ήβγανε λάδι τρείς γραμμές, σταφίδα
κεχριμπάρι…
Ώ τα παντέρμα λιόφυτα, που τά ‘χει η Περβόλα
να τα μαζώνεις ‘ρέγεσαι, σωπατερά ‘ναι όλλα…
Βορνά στου κάμπου τα ριζά, στου Λυγαρά τα
πλάγια
οι Μινωίτες φτιάχνανε, κουρούπια και
πιθάρια..
Στης Αγγινάρας την πλαγιά, εις το
βουνοδιχάλι
οι πέντε μύλοι αλέθανε, τα στάρια
αγάλι-αγάλι…
Άκρα του τάφου σιωπή,στην Κάρπαθο
απλώνει
ανθρώπινα κορμιά ρουφά, η γής και τ’
αργολιώνει…
Μικιά πεζουλοχώραφα, είν’ οι Ανεμομύλοι
μα βγάνουνε το πιό γλυκό και νόστιμο
σταφύλι..
Στην νερομάννα το Καυκί,
γεμάτη πάντα η στέρνα
οζά κι΄ανθρώπους δρόσιζε, στόματα διψασμένα…
Δέτες ψηλούς κι’ απότομους, είν’ η Μπουρλιά γεμάτη
μα βγάνει την καλύτερη ελιά, χοντρομουράτη…
Τ’ Αή - Γιαννιού μυρίζανε, οι κήποι μέρα νύχτα
πορτοκαλιές και λεμονιές, ανθίζανε και κίτρα…
Στις κακοπάντουρες πλαγιές, εις τσι Πηγής το
ρυάκι
στων απλατάνων τσι κορφές, φωλεύγαν οι
κοράκοι…
Εις του Καρδάμι το Σελί είχε την ευλογία
η Δεσποινιά του Διαμαντή, να χτίσει εκκλησία…
Τ’ αμπέλια του Κουφόδασου, παντά
‘τανε γεμάτα
με θραψαθύρια ολόγλυκα και μοσχομυρωδάτα…
Ο Βόθωνας, ξεχωριστό, τσι
φύσης μεγαλείο
ένα καμποβαθούλωμα, σε ορεινό τοπίο…
Εις τα χαλεποχώραφα, στου Πρίνου τσι
πεζούλες
εβγαίνανε οι βραστερές και νόστιμες παπούλες…
Στης Γέχερης τα λιόφυτα, στ’
αναμεσοχερσάδια
φλυσκούνι κι’ αγριόροδα, μοσχοβολούν τα
βράδυα…
Τσι Βρόντης το
κρυγιό νερό κι’ ο καθαρός αέρας
δροσοφοριά των κηπουρών, στο λιόγερμα τσι
μέρας…
Πλακόχωμα
απ’ τον Βουρλιδιά, εφαρδοτσουβαλιάζαν
και στρώνανε τα δώματα, στα σπίτια που
στεγιάζαν…
Του Καλογέρου ο εγκρεμός,
φαντάσει νύχτα μέρα
γιατί οι Τούρκοι σπείρανε, θάνατο και φοβέρα…
Τσι Μάχας το πλατύκαμπο, τ’
αμπελοφυτεμένο
αίματα των Πεδιαδιτών, τό ‘χουνε ποτισμένο…
Στους κήπους του Βρωμονερού
φυτεύγανε ζουρνάδες
και τσι ρουφοκαπνίζανε, ασματικές κυράδες…
Από τα Ανεφάρματα άμα κατηφορίσεις
την περιφέρεια τ’ Αβδού, βορνά θα
συναντίσεις…
ψηλά στο δάσος του Χαυγά,
φωλεύγουν τα γεράκια
στα δύσβατα κι’ απόκρυμνα, κοκινερά χαράκια…
Εις το χωματομπάμπουρο δίπλα στο Σταυρωμένο
αποβραδύς τσι χάρης του, γλέντ’ είχανε
στρωμένο…
Βασιλικός κι’ αβάρσαμος των κήπων τα στολίδια
μυρίζουνε οντε περνάς το ρυάκι στα Σκαφίδια…
Εις τα καμπίσια Λιόφυτα, χαίρεσαι
να ραβδίζεις
γιατί θωρείς ογλήγορα, τσι φάρδους πως
γεμίζεις…
Χυματερή κι’ απότομη, είναι η Πηγαγδούλα
αλλά ακαλιέργητη, δεν έχει ούτε πεζούλα…
Μέγα Χαράκι στέκεται, ορθό και καμαρώνει
κι’ όποιος περνά ξανοίγει το και το
κρυφοσταυρώνει…
Εις τα βορνά του Λυγαρά,ριζόβουνα ‘πλωμένο
είναι του Γέρο το Μουρί, το τραφοτοιχισμένο…
Τ’ Αντώνη-Ρυάκι
πάντοτε, καβρούς ήταν γεμάτο
και τα κηπουλοπέζουλα εκάναν άνω-κάτω…
Εις την Μελιά υπάρχουνε πολλά πηγάγδια ακόμα
καθένα το γεράνι ‘ντου, είχε και την
ντοντόνα…
Εις το καμποτελείωμα στης Γέχερης το χώρο
εβοσκαρίζαν τα οζά, στ’ Αργουλιδιά τον Πόρο…
Εις της Κεφάλας την κορφή, αν βγείς
θωρείς τα όλλα
από τσι Γουβιανές ακτές, μέχρι τον Άη-Νικόλα…
Στης Σκάφης τη βουνοπλαγιά,
αλατσεροί γυαλίζουν
και σε θαμπώνουν σαν περνάς, ετσά π’
αστραυταλίζουν…
Την θέα πού ‘χει ο Σταυρός στο
κόσμο δεν υπάρχει
το Ρίο-Ντιτζανέιρο, τύφλα μπροστά τζης νά
‘χει…
Στους κήπους του Καλυμνιανού, δροσοφοριά γυρεύγουν
οι μποντικοί και τα πουλιά και στις ρογδιές
φωλεύγουν…
Εις το χωματομπάμπουρο σαν βγείς προς του Κομπόσι
θωρείς του κάμπου τσ’ ομορφιές, που τού ’χει
η φύσις δώσει …
Απότομά ‘ναι τα Φουρνιά κι’
άμα δετοτσουρλίξεις
μισερομένος στου ρυακιού, τσι βάτους δα
τυλίξεις…
Εις τσι Λαγούδας την κορφή, σπάρτοι
και αγκουτσάκοι
πνίξαν τα κρασοστάφυλα και ρόγα δεν υπάρχει…
Γροικάς εις τα Πλατύβολα το νού σου να μεθάει
θυμάρι και φασκόμηλο μυρίζει όλο το πλάι…
Το δάσος του Κατσοπρινιά, το ζώνουν ασπαλάθοι
κι’ ευωδιάζει το βουνό, οντέ πετούν τα άνθη…
Προφήτη – Ηλία μιά φορά το χρόνο
λειτουργιέσαι
μα σ’
επισκέπτονται συχνά και δεν παραπονιέσαι…
Εις τον Αμπαλετότοπο, εθέριεψεν η φύση
και δυσκολεύγεται κιανείς να τονε προπατήξει…
Απ΄την Σταλίδα ο αγάς, γυρνούσε στο Μετόχι
κι’ ο Βέργας τονε σκότωσε,στου Αγγουρί τ’ Αυλόχι…
Στου Ντάργο το κατέβασμα, στο
Σταλιδοξεστράτι
αχινοπόδια τσι Λαμπρής, οι τόποι ‘ναι
γεμάτοι…
Στάδιο υπερφυσικό θυμίζει ο Κάτω-
Κάμπος
με την δική του ομορφιά και το δικό του
θάμπος…
Του Καλαντίο την κορφή,τριστράτι
την χωρίζει
και προς τα Λαγκαδιώτικα χωριά κατηφορίζει…
Στου Νταερέ το πέρασμα, κοντά
στην πέρα βρύση
είχενε ο Σκοτεινιανός, την κατοικιά του
χτίσει…
Πρινάρια από τσι Φουσκιές, οι
ξυλοκόποι φέρναν
και εξεχειμωνιάζανα, εκείνοι που τα παίρναν…
Εφράξαν τα περάσματα, στου Πούπη το λαγκάδι
κι’ ούτε οζό, μήτ’ άνθρωπος, βρίσκει αναμεσάδι…
Στα Χοιρομάντρια οι βοσκοί, τα
πρόβατα σταλίζαν
και κάθ’ αργά τ’ αρμέγανε κι’ από’κιας τα
σταυλίζαν…
Στους δέτες στα Κουνουπιανά, μέσα
στις ανωνίδες
εναποθέτουν οι λαγοί, τις όποιες τους
ελπίδες…
Στ’ Άσπρα-Πετράδια οι ελιές,είναι
κουτσουκλισμένες
από του νότου την οργή, φυλοκιτρινισμένες…
Οντε φυσά ξεροβοράς, στις Γούρνες
πανεμίζει
μα το κατακαλόκαιρο, ο νότος τσουρουφλίζει…
στου Δημοσθένη το μαντρί, όποιος και να περάσει
φωνιάζει ‘ντου μέσα να μπεί, για να το νε
κεράσει…
Βοσκότοπος απάνεμος, είν’ η Γωνιά του Λάκκο
και δεν αφήνουν τα οζά, ίχνος ασκορδουλάκου…
Στην αβαθειά του Πρόξενου, την
Κατεβάθρα ρίχναν
γέρικα κι’ άρρωστα οζά, απου ζωή δεν είχαν…
Στην Κορακιά φωλεύγουνε, του
κάμπου τα γεράκια
ψηλά στου δέτη την πλαγιά, στα κοκινοχαράκια…
Φοβάσαι μόνο να θωρείς τον Κόκκινο
το Δέτη
ψηλός κι’ απότομος γρεμός, ορθή λεμπίδα
σκέτη…
στα Κάτω-Αλώνια ήτανε, οι περασιές
γεμάτες
με αγκινάρες άγριες, τζιμπιτερολαρδάτες…
Με τράφους στον Σπανόλακο, τα
σύνορα χωρίζαν
μιάς σπιθαμής κομμάτι γής,σε άλλο δεν
χαρίζαν…
Αφορδακοί στου Λυγαρά, την Λίμνη κολυμπούνε
και συναυλία κάθ’ αργά, σκούζοντας αρχινούνε…
Τα χώματα του Τσικαλιά, ψιλοχαλικοτά ‘ναι
και δεν κρατούνε ογρασά, μήτε γενοβολάνε…
Κουκιά μιά βράση βγαίνουνε, απ’ το Καλυμνιοχώρι
αν δεν τα λυκοπνίξουνε, μπασταρδεμένοι
σπόροι…
Οσοί ‘χουνε στην Μαύρενα,
λιόφυτα υποφέρουν
τα πόδια τους το μαρτυρούν, τα χέρια ντους το
ξέρουν…
Στον Πήγαγδο εφράξανε, τσι δρόμους οι αρουπάκοι
ντριάδες εγενήκανε και σκέπασαν το ρυάκι…
Κρυσφύγετο οι χωριανοί, βρήσκανε στα Μοσχάτα
σε μιά σπηλιά την κατοχή, στου βουρλιδιά την
στράτα…
ψηλά ‘ταν η Δεξαμενή, απου υδροδοτούσε
με τα Κεραδιανά νερά, τον κόσμο που διψούσε…
Στους οψιγιάδες του Βαθιά,
λάμπουν οι σουλτανίδες
απου τσ’ αλουσιδιάζανε και ‘κάναν τσι
σταφίδες…
Κερά του κόσμου Παναγιά και πανταχού παρούσα
την χάρη σου γιορτάζουνε, εις την Κεραλεγούσα…
Οι βάτοι στα Σφεντυλιανά, πάνω στσ’ ελιές
εφτάσαν
τα χέρια εσκολάσανε, απου τσι ξερημάσαν…
Φόβος σε πιάνει οντε περνάς, από τσι Μαύρες-Πέτρες
γιατί στα στρατουλάκια τους, ‘ποκάτω χάσκουν
δέτες…
Εις τον Παντελεήμονα, ‘ποπάνω απ’ το
Σφεντύλι
οντε φυσά ξεροβοράς, ψοφούνε και οι σκύλοι…
Εις την Γραμπέλα χαίρεσαι, τον καθαρό
αέρα
και το νερό το δροσερό, που τρέχει νύχτα
μέρα…
Από το ρυάκι τσι πηγής ορθοανηφορίζει
ο Δίχαλος και του βουνού, εις τα ριζά αγγίζει…
Στου Χαλικιά τα χάμπασα, πέρδικες
φτερουγίζουν
και μέσα στον ασπαλαθιά, ομορφοκακαρίζουν…
Απο το Λάκο τσι Πηγής, οι Ποταμιές κοντά
‘ναι
ίσαμε ‘κειά τα λιόφυτα, τα Μοχιανά βαστάνε…
Εις το Κεφάλι συναντάς, πρίνους
και αργουλίδια
μέσα στις λέσκες τσι ξερές κι’
αγριοχαρουπίδια…
Θυμάρι και φασκόμηλο, μυρίζει το Στεφάνι
και ως τα σπίτια του χωριού, η μυρωδιά ‘ντου
φτάνει…
Στην κορυφή τσ’ Ανεμοσκιάς, Μαλιώτες Μινωίτες
δώρα προσφέραν στους Θεούς, μαζί με
Λιγαρίτες…
Απ’ τα καμπομαλιώτικα, μέχρι το Αλωνάκι
χλωρό δεν έχουν οι βοσκοί, αφήσει κλωναράκι…
Τα πιό στρωτά και εύφορα, χωράφια ζηλεμένα
στο Σόχωρο τα έχουνε,
αμπελοφυτεμένα…
Το θραψαθύρι το καλό, το βρίσκεις στον Μπελέμο
μα να το φάς την ταχυνή, νά’νε απογιασμένο…
Όλα τ’ αμπέλια στα Κοινά, στενόμακροι σειράδες
ως το στρατί στο σύριζο, φτάνουνε οι αράδες…
Ξερόθαμνους κι’ αγκαραθιές, από το Αλωνάκι
ξεπάτωναν και τά’χανε προσάναμα στο τζάκι…
Εις τα Λειβάδια τα νερά,
πηγαδοξεχειλίζουν
και τα θωρείς από την γή μέσα να αναβλύζουν…
Στάρι ,κριθάρι και ταγή, σπέρνανε οι ζευγάδες
και γέμιζε ο Σπανόλακος, ομορφοπρασινάδες…
Απίδια σκέτο γλύκισμα, σαν το χρυσάφι σύκα
έχει τσι Τούμπας η πλαγιά και είναι
σκέτη γλύκα…
Το λατομείο του χωριού, στον Πέζουλο υπήρχε
τσι ποιό στρωτές χτιρόπετρες, εις την πλαγιά
‘του είχε…
Εις το βουνοδιχάλωμα, που του βορά ξαμώνει
χάσκει η μούρη τσι Κοψάς και το
χωριό παγώνει…
Οι Πέντε- Μύλοι στέκουνε, ακόμα με
καμάρι
πόσες γενιές να θρέψανε, με τ’ αλεσμένο
στάρι…
Είς του Εντίχτη την πλαγιά, κάτω απ’
τα πρινάρια
φυτρώνουν τα πιό νόστιμα, αγριομανητάρια…
Τ’ αμπέλια του Ντριάδακα, τά
‘χανε μερακλήδες
και βγάναν τσι καλύτερες και πιό γλυκές
σταφίδες…
Εις του Κομπόσι οι ελιές, δεν κάνουν καλημέντο
γιατί ‘ναι πετροχαλικιάς, άγονη γή, τσιμέντο…
Τσι Λίμνης το βαθούλωμα, πάντα
‘ναι απογιασμένο
θαρρείς και με ξυνομπογιά,πως τό ‘χουνε
σπαρμένο…
Ένα Σαρνίτσι πέτρινο, ο
Διαμαντοθανάσης
εις την Περβόλα είχε’ναι, χτίσει να
ξαποστάσεις…
Τσι Ναυσικάς η εκκλησιά στον
κάμπο ξεχωρίζει
διμάρτυρη η χάρη τζης, διπλοπανυγηρίζει…
Ένα Γιοφύρι πέτρινο, είχανε
καμωμένο
και πέρναν’ ο αμαξωτός, πριχού το Σταυρωμένο…
Σαν τ’ Αργουλιά τα ραζακιά σταφύλια
δεν υπάρχουν
όποιος περνά ζηλεύγει ‘τα, χαράς τους απου τά
‘χουν…
Τα καλοπάντουρα Κοινά,ποτές
δεν αστοχούνε
γιατί τσι νύχτας την δροσιά τα χώματα
κρατούνε…
Μιά βάγκα βάθος μιά οργιά, στο Χελιονιάρι βγαίνει
και δρομοκοπρισιές λαλεί και τσι ελιές
λιπαίνει…
Σαν του Κουρμπά την Εκκλησιά, τοπιό
αλλού δεν είδα
ν’ αντανακλά η θάλασσα, να λούζει την
Σταλίδα…
…Όλα αυτά από το χθές, γιατί
εδά αλάξαν
αφεντικά και λιόφυτα κι’
αμπέλια ερημάξαν…
μόνο τα τοπονύμια, ‘πομείνανε
τα ίδια
ίσαμε να γενούν κι’ αυτά,
στάχτες κι’ αποκα’ί’δια..!!!!!
Διαμαντάκης
Γιάννης…25-5-2013
 |
| Το Σαρνίτσι του ΔιαμαντοΘανάση στην Περβόλα |
 |
| Περβόλα |
 |
| Λυγαράς |
 |
| Πόρος...Σελένα |
 |
| Λυγαράς |
 |
| Γιοφύρι...Βαθειάς |
 |
| Ανεφάρματα...Λαγκάδα....Αβδού |
 |
| Λίμνη....Γέχερη...Κάμπος |
 |
| Μάχα |
 |
| Καλαντίο |
 |
| Χαυγάς |
 |
| Το Πλάι τσι Πηγής...Ποταμιανά |
 |
| Του Μπολιού το σπιτάκι στο μπαμπούρι τσι Πηγής |
 |
| Πηγαγδούλα |
 |
| Το Ρυάκι τσι Πηγής |
 |
| Δίχαλος....Χαλικιάς |
 |
| Κουφόδασος |
 |
| Ριζοβουνιά...Άη-Νικόλας |
 |
| Φουρνιά |
 |
| Μέγα-Χαράκι |
 |
| Σόχωρος |
 |
| Μπουρλιά....Φράγμα Λαγκάδας |
 |
| Πέντε- Μύλοι |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου