Δευτέρα 1 Ιουλίου 2013

ΙΩΑΝΝΗΣ ΚΟΚΟΛΑΚΗΣ – ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ

ΜΙΑ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΟΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΠΟΥ ΟΙ ΠΑΛΙΟΙ ΞΕΧΑΣΑΝ ΚΑΙ ΟΙ ΝΕΟΙ ΔΕΝ ΞΕΡΟΥΝ ΚΑΝ ...

Από Ελένη Ζουράρη
ΙΩΑΝΝΗΣ  ΚΟΚΟΛΑΚΗΣ – ΚΑΠΕΤΑΝΑΚΗΣ
( γράφει η δισέγγονη του, Αλίκη Γεωργίου Καπετανάκη )
Γεννήθηκε σε ένα μικρό χωριό – μετόχι – τα Καλαμαθιανά , κοντά στο χωριό Πραιτώρια Μονοφατσίου περίπου στα τέλη του 18ου αιώνα.
Σε κάποιο χρόνο που οι Τούρκοι κυνηγούσαν τους Χριστιανούς της περιοχής , για να τους σκοτώσουν , κρύφτηκε μέσα σε βάτους ο πατέρας με τον μικρό τότε Γιαννιό. Όπως μου είπε ο συγγενής , δάσκαλος , Ιωάννης Κοκολάκης από τα Πραιτώρια , είχαν κατεβεί από τα βουνά αντάρτες για να προμηθευτούν τρόφιμα , άναψαν φωτιά για να ψήσουν κάτι να φάνε. Από το απέναντι χωριό οι Τούρκοι είδαν τους καπνούς, κατάλαβαν τι συνέβαινε και πήγαν να πιάσουν τους επαναστάτες. Οι τούρκοι έβαλαν φωτιά και κάηκαν όσοι ήταν εκεί. Μια Τουρκάλα όμως , που είδε το μικρό Γιαννιό , πρόλαβε το πήρε και το έσωσε.
Στη συνέχεια επειδή δεν είχε δικά της παιδιά , παρακάλεσε τον άντρα της και το κράτησαν για δικό τους παιδί (σκλαβάκι). Το παιδί αυτό η χανούμισσα το αγάπησε πολύ . λένε πως κάποτε του έδωσε μια κατσίκα να την πάει για βοσκή. Το παιδάκι δεν ήξερε πώς να δέσει την κατσίκα και τη φούρκισε ( την έπνιξε). Όταν ο αγάς το έμαθε θύμωσε πολύ και απείλησε με ξυλοδαρμό το παιδί. Η χανούμισσα τότε ανέλαβε την ευθύνη και είπε ότι αυτή την είχε δέσει λάθος.
Αργότερα η οικογένεια των Τούρκων έφυγε από την Κρήτη και πήγε να ζήσει στην Κωνσταντινούπολη. Έτσι πήρε μαζί της και το μικρό Γιαννιό. Εκεί το πήγαν στο σχολείο , δημοτικό , γυμνάσιο και στο πανεπιστήμιο. Έτσι το μικρό Κρητικόπουλο βρέθηκε να είναι από τους σπουδαγμένους εκείνης της εποχής. Σπούδασε οικονομικά στην Κωνσταντινούπολη ή στο Παρίσι  ( δεν γνωρίζουμε ακριβώς ) και δούλεψε σαν λογιστής στην Πόλη.
Ποτέ όμως δεν ξέχασε πως ήταν Χριστιανός, Κρητικός , Έλληνας. Έτσι σε κάποιο χρόνο , άντρας μεγάλος πια , μη δεχόμενος την σκλαβιά της πατρίδας του και της οικογένειάς του , πήρε την μεγάλη απόφαση .
Πήγε στην χανούμισσα ( που πάντα διατηρούσε υιικές άριστες σχέσεις) και της ζήτησε το «κεμέρι» και το «γιαταγάνι» να τα πάει στον Αγά που τα είχε ανάγκη. Η χανούμισσα που του είχε απόλυτη εμπιστοσύνη τα έδωσε. Τα πήρε ναύλωσε μια βάρκα και κατέβηκε στην Κρήτη, ως επαναστάτης πλέον , αφήνοντας ένα λαμπρό μέλλον στην Κωνσταντινούπολη.
Αρχικά πρέπει να πήγε κατά τα χωριά της καταγωγής του. Ξεκίνησε από ένα ορεινό χωριουδάκι , απρόσιτο στους Τούρκους όπου κρύβονταν και άλλοι επαναστάτες. Έτσι ξεκίνησε ως οπλαρχηγός. Στο επίθετό του προσετέθη και το Καπετανάκης , για να εξαλειφθεί αργότερα το Κοκολάκης και το χωριό από το οποίο ξεκίνησε , να πάρει το νέο δικό του επίθετο «Καπετανιανά» .
Από ότι λέγετε το χωριό Καπετανιανά ήταν τόπος συνάντησης των οπλαρχηγών. Στην οικογένειά μας πάντως γνωρίζουμε ότι την ονομασία «Καπετανιανά» την πήρε από τον προπάππου μας Ιωάννη Καπετανάκη , ο οποίος λόγω μορφώσεως , ικανοτήτων και τόλμης πρέπει να ηγείτο των συναγωνιστών του και να είχε ξεχωριστή θέση στην ιεραρχία της επαναστάσεως και τους αγώνες των Κρητών κατά των Τούρκων. Διωκόμενος από τους Τούρκους και γυρίζοντας τα βουνά της Κρήτης βρέθηκε στο Μοχό , όπου και λόγω του δύσβατου της περιοχής κατοικούσαν λίγοι Τούρκοι. Επίσης του άρεσε γιατί συνδύαζε το βουνό με τη θάλασσα. Έλεγε πως ήταν από τους λίγους όμορφους τόπους που είχε γνωρίσει , μα και  με τους πιο παράξενους ανθρώπους. Ακόμα είχε όμορφες και άξιες κοπελιές. Έτσι παντρεύτηκε από το Μοχό τη Φωτεινή Σπανάκη του Νικολάου. Απέκτησαν και μεγάλωσαν 8 παιδιά.
  1. Κυριακούλα – παπαδιά -  Ποταμιές _ προγιαγιά Τριανταφυλλίδιδων , Παπαδάκιδων , Παπαδουλίδων …
  2. Μιχάλη  - Μοχός πατέρας Ιωάννου και Δημητρίου ( Σολντά )
  3. Νικόλαο – Καστέλι πατέρα Μήτρου…
  4. Στέφανο – Μοχός , πατέρας Καλλιόπης , Μαρίας , Μαρινιάς , Φωτεινής
  5. Ελένη ( Μαλεγιάννενα ) - Καστέλι , μάνα Δομινίκης…  απόγονοι Μαλεγιάννιδες , Δρακάκιδες , Παπαδάκιδες.
  6. Πελαγία  - Ηράκλειο , μάνα Ηρακλή Αρχανιωτάκη
  7. Δημήτρη – Μοχός , πατέρας Γιάννη , Γιώργη , Φωτεινής , Νικολάου , Σοφίας , Κωνσταντή , Μηνά.
  8. Κωνσταντή – Μοχός , πατέρας Ελένης (σύζυγος ιατρού Ζητάκη , από Καστέλι) , Αχιλλέα , Καλλιόπης ( σύζυγος Χρύσανθου  Μηλιαρά από Λασίθι) και Γιώργη ( Καζά )
Το σπίτι του στο Ηράκλειο ήταν στην οδό Έβανς , το οποίο μοίρασε και έδωσε στις τρεις κόρες του.
Για τους αγώνες του δεν ξέρουμε σχεδόν τίποτα.
Ξέρουμε ότι είχε μεγάλη δράση κατά του  Τούρκου  κατακτητή , αλλά πιο συγκεκριμένα  όχι.  Τα μεγάλα του παιδιά πρέπει να ήξεραν. Αυτός που είχε ακούσει για την δράση του καπετάν Γιάννη και ξέρει περισσότερα είναι ο Κώστας Γ. Καπετανάκης  ( Καζάς ) που δυστυχώς χτυπημένος από μια φοβερή αρρώστια , πάρκισον plus , δεν μπορεί να μιλήσει καθαρά και σήμερα σχεδόν καθόλου. Είναι ο μικρότερος όλης της οικογένειας Καπετανάκη  «ΤΟ ΠΑΛΗΚΑΡΙ» επεδίωκε να ρωτά και να μαθαίνει από τους μεγαλύτερους της σογιάς.
Σε μια μάχη που ο Καπετάν Γιάννης , έδωσε στους πρόποδες των Λασιθιώτικων βουνών , εξαπατήθηκε από την παραλλαγή του εχθρού , προδόθηκε και έχασε τη μάχη. Είναι το γνωστό σημείο που ανεβαίνουμε από Μοχό προς Κράσι, με την τοπωνυμία ΜΆΧΑ .
Πρέπει να ήταν στις αρχές του 1800 – 1804.
Οι Τούρκοι απείλησαν ότι αν δεν παραδοθεί ο Αρχηγός των επαναστατών , θα έκαιγαν όλη την Λαγκάδα και θα σκότωναν όλους μικρούς και μεγάλους. Οι Μαλιώτες τον παρακαλούσαν «παραδώσου Καπετάνιο , να σε σκοτώσουν και εμείς παιδιού – παιδιού θα σου ψήνουμε κόλλυβα και θα σε  μνημονεύουμε  Έπρεπε λοιπόν να παραδοθεί και σαν υπεύθυνος άνδρας και αγωνιστής παραδόθηκε στους Τούρκους για να τον σκοτώσουν και να σωθεί η Λαγκάδα.
Ακολούθησε η ανάκριση με τη βοήθεια διερμηνέα. Ο τουρκόφιλος όμως διερμηνέας την κάθε απάντηση στις ερωτήσεις του τούρκου την μετέφραζε έτσι ώστε να επιβαρύνει την θέση του καπετάνιου. Όταν τέλειωσε η ανάκριση , ο Καπετάνιος ζήτησε τον λόγο από τον τούρκο και μάλιστα στην επίσημη γλώσσα των τούρκων. Ο τούρκος έμεινε έκπληκτος , γιατί δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ο καταζητούμενος Κρητικός  ήταν γνώστης της γλώσσας του και μάλιστα σε τέτοιο βαθμό. Του επέτρεψε λοιπόν να μιλήσει και τότε ο Καπετάνιος του εξήγησε τα ψέματα που ο διερμηνέας είχε πει εις βάρος του.
Ο τούρκος αναγνωρίζοντας το θάρρος , την αξία , την εξυπνάδα , την εντιμότητα , την ευθύτητα και την υπευθυνότητά  του , του χάρισε τη ζωή. Παράλληλα όμως σκέφτηκε , πως θα μπορούσε να τον χρησιμοποιήσει και τον υποχρέωσε να εισπράττει τους φόρους από τους Χριστιανούς . Για την ώρα δεν μπορούσε να κάνει διαφορετικά. Έπρεπε να συγκεντρώνει τους φόρους (ΚΑΖΑΔΕΣ) για τους τούρκους. 
Το παρατσούκλι ΚΑΖΑΣ από τα 8 παιδιά του το κληρονόμησε ο τελευταίος από τους γιους του , ο δήμαρχος Λαγκάδας (1900-190…) Κωνσταντίνος Καπετανάκης. Ο άνθρωπος που εκείνη την εποχή έκανε μικρή Ελβετία την περιοχή της Λαγκάδας. Στη συνέχεια ο μικρός του γιος ( οπλαρχηγός 1941-1947 ) Γεώργιος Καπετανάκης και πιο πέρα ο μοναχογιός του Κώστας Καπετανάκης.
Ο καπετάν Γιάννης ζήτησε χάρη , σαν αναγνώριση των αγώνων του κατά των τούρκων , επειδή ΜΟΥΤΙΣΕ , εξαναγκάστηκε , υποχρεώθηκε , ανέλαβε την ευθύνη των περιστάσεων να μην γραφτεί στην ιστορία το όνομά του , παρά την συμμετοχή και την μεγάλη προσφορά του στον αγώνα κατά των τούρκων.
Ο καπετάν Γιάννης εκτός από τους τούρκους πάλεψε και πολλές άλλες ατυχίες στη ζωή του. Η γυναίκα του Φωτεινή πέθανε από καρκίνο και του άφησε μωρά τον Δημήτρη και τον Κωνσταντή . Η Φωτεινή πέθανε στο Ηράκλειο και η σωρός της μεταφέρθηκε με κάρο στη Σταλίδα από όπου στα χέρια την ανέβασαν στο Μοχό και την έθαψαν. Μα και ο ίδιος ο καπετάνιος ακολούθησε σύντομα από εγκεφαλικό.
Από ότι έχω ακούσει , δεν μπορούσε να μιλήσει , μα με νοήματα έδειχνε την στενοχώρια , τι θα γινόταν τα δυο μικρά παιδιά του ο Δημήτρης και ο Κωνσταντής.
Η κηδεία του έγινε στο Ηράκλειο με συμμετοχή όλης της κοινωνίας και του κλήρου του Νομού ( 62 παπάδες ). Η ταφή του έγινε στο προαύλιο της Παναγίας της Χρυσοπηγής , στην ομώνυμη συνοικία του Ηρακλείου. Ο τάφος ήταν πετρόκτιστος , είχε τρία σκαλοπάτια πάνω από το έδαφος και περικλείετο από κάγκελο. Εκεί πάνω πριν από χρόνια ανέβαινε ο ιερέας του ναού διάβαζε το ευαγγέλιο και έλεγε το Χριστός Ανέστη.
Ο τάφος του καπετάν Γιάννη δεν υπάρχει σήμερα. Πριν από χρόνια ρώτησα κάποια κυρία που φρόντιζε το ναό , τι απέγινε ο τάφος; Και μου απάντησε ότι κατά την επέκταση , του ναού τα οστά του καπετάνιου που ήταν θαμμένος εκεί με οδηγία του τότε Αρχιεπισκόπου Ευγενίου μεταφέρθηκαν και τάφικαν κάτω από την Ωραία Πύλη στο κλίτος του Μιχαήλ Αρχαγγέλου με την σύσταση να μην ξεχνούν οι ιερείς του ναού να μνημονεύουν τον άγνωστο καπετάνιο.
Έτσι οι Μαλιώτες μπορεί να ξέχασαν τον καπετάνιο που παραδόθηκε στους τούρκους να θυσιαστεί για να γλυτώσουν αυτοί , όμως ο Άγιος προκαθήμενος της εκκλησίας  Κρήτης φρόντισε για τον ξεχασμένο προπάππου. 
Να σημειώσω ότι όσο ζούσε ο εκ των εγγονών του Καπετανάκης Γεώργιος του Κωνσταντίνου ( πέθανε 12/1/1975) ΚΑΖΑΣ δεν ξεχνούσε να πηγαίνει να μνημονεύει τον παππού , όπως έκανε από τότε που μαθητής του γυμνασίου τον έστελνε η θεία του η Καπετανοπελαγιά.
[... μπράβο στην Αλίκη Καπετανάκη που κατέγραψε αυτή την όμορφη και σημαντική  Ιστορική μαρτυρία...καθώς και στην Ελένη Ζουράρη που την επιμελήθηκε και μας την παρουσίασε απο το ιστολόγιο του Μοχού...πιστεύω η πράξη τους να βρεί κι' άλλους μιμητές και να διασώσουν ότι Ιστορικό...και Πολιτισμικό στοιχείο αφορά τον Τόπο μας...και τους Ανθρώπους του...είναι..Χρέος...και Ευθύνη όλων μας...!!!!!!!]

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...