ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ ΝΕΡΟΥ...

ΣΑΡΝΙΤΣΙΑ και ΠΗΓΑΓΔΕΣ

Σαρνίτσι και Χατζηνές στην Κάτω - Βρύση

Τρία σαρνιτσια εντός χωριού υπήρχανε χτισμένα

μιά σκάλα εσωτερική είχε’νε το καθένα

Με σκαλοπάτια πέτρινα μέσα του κατεβαίναν

και εβουτούσαν τον κουβά και το νερό επαίρναν

Με τσι πλαγίστικες πηγές τά ‘χανε συνδεμένα

στενόμακρες δεξαμενές ..καλομαστορεμένα

Πετρόχτιστος ο θόλος τους σαν τσ’ εκκλησιάς τον τρούλο

ένα θεόρατο κλειστό, κτήριο σαν μπαούλο.!!

Κάθε χειμώνα ως την κορφή ήταν ξεχειλισμένα

από τα βρόχινα νερά τα αποστραγγισμένα

απου κατηφορίζανε από πηγές και ρυάκια

και υπογείως τρέχανε, από χτιστά χαντάκια.!

Τό ‘να στην Πέρα-γειτονιά στον Σόχωρό ‘χαν χτίσει

τ’ άλλο στην Κάτω-γειτονιά, βορνά από την βρύση

[…το Κατω-γειτονιώτικο είναι πρωτοχτισμένο

το Άη-Γεωργιώτικο υστερογινομένο….]

Το ποιό μεγάλο και βαθύ υπάρχει στην πλατεία

υπόγειο και γύρω ντου είναι τα καφενεία

[…και η Μεγαλομάτυρη...! η Κάτω-Παναγία.!]

Ίσαμε σήμερα κρατούν ακόμα και τα τρία

ασχέτως ότι τά’χουνε κλειστά..εν αχρηστεία

Καινούργιο δίκτυο νερού έχουν δημιουργήσει

κι’ όλα τα σπίτια του χωριού τά ‘χουν υδροδοτήσει

[ και τα σαρνιτσοπήγαγδα, τά ‘χουνε παρετήσει.]..!!!!!!!!!

Το Σαρνίτσι τσι Πέρα -  Βρύσης

Χτίστηκε το 1935....

ΑΓΑΔΙΚΕΣ...ΚΟΙΝΟΤΙΚΕΣ...ΠΗΓΑΓΔΕΣ

Τέσσερεις ήταν οι βαθιές, κοινοτικές  πηγάγδες

που οι γυναίκες του χωριού εκάνανε μπουγάδες.!

Η κάθε μιά ‘ντους  είχε’νε μιά γούρνα για ποτίστρα

για τα περαστικά οζά και μιά μεγάλη πλύστρα

Να πλένουν οι νοικοκερές τα κουβερτόνημά τους

κι’ όλα τα χειμωνιάτικα κλινοσκεπάσματά τους.!

Με τον κουβά ανέσυρναν νερό και τσι γεμίζαν

τσι πατητές ανάπλες τους, μιά-μιά εσαπουνίζαν

στο πλυστροπέτρι το γερτό, γιά στα φαρδιά πεζούλια

τα πλακωτοσωπατερά, παλιά πετρορουκούνια

Τσ’ αφήναν και στραγγίζανε πριχού να τις απλώσουν

εις τον μεσημεριάτικο ήλιο για να στεγνώσουν.!

Φρεσκοκαθαριότητας αέρας απλωνόταν

απ’ τα σαπουνοέλαια απου εξατμιζόταν

και λάμπανε από χαρά και οι νοικοκυράδες

απου συγκεντρωνότανε να κάμουν τσι μπουγάδες

[..στης Βρόντης και των Λειβαδιών τσι βολικές  πηγάγδες..!]

Τα Αγαδικά πηγάδια στην Βρόντη...[Φωτ. Γιάν. φρουδαράκης]

ΣΤΗΝ ΒΡΟΝΤΗ..!!!

Προς του Σοχώρου τη μεριά στης βρόντης το στρατούλι

δίπλα στην τοιχοπερασιά, στου Ντίγρη το κηπούλι

Εκειά που στέκει ακόμα ορθή τσι Βρόντης η πορτάρα

η ομορφοπελεκητή με την πετροκαμάρα

Ήτανε δυό Αγαδικές βαθόφαρδιες πηγάγδες

φαίνεται πως χτιστήκανε από Τουρκοαγάδες

Μέσα στην στράτα και οι δυό, η μιά κοντά στην άλλη

και στην κορφή τους είχανε ένα μικρό πορτάλι

για να μπορούνε εύκολα να το ανοιγοκλίνουν

με τον κουβά και την βουρλιά νερό να ανασύρνουν

Για να ποτίζουν τα οζά στις γούρνες που υπήρχαν

και για να μπουγαδιάζουνε άπλυτα όσες είχαν..!!

Η Πορτάρα τσι Βρόντης...στου Ντίγρη τον κήπο.

 ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΚΗΣ...

[…στην μιά πηγάδα υπήρξενε και μιά αυτοκτονία

ερωντικής κατάθλιψης, από μελαγχολία

Από τους Παναγιώτηδες ήταν ο μακαρίτης

εγγράματος υπάλληλος  και έντιμος πολίτης

Ήταν αξιωματικός με τίτλους και γαλόνια

στην χωροφυλακή ‘καμε τσι νιότης του τα χρόνια

Η ένδοξή του και λαμπρή καριέρα τερματίζει

όταν με την π’ αγάπανε απρόσμενα  χωρίζει

Τους λόγους και τα αίτια δεν τά ‘κουσαν τ’ αυτιά μου

έφταιγε η γυναίκα ‘ντου, μού ‘λεγε η γιαγιά μου.!

Προταξαδέρφια ήτανε και μέχρι απου ζούσε

κρυφά τον εμνημόνευγε, σε άλλους δεν μιλούσε..

Μανώλη το νε ‘λέγανε ο νούς μου δεν τον πιάνει

τ’ αδέρφια ‘ντου εγνώρισα, την καλογρά.. τον Γιάννη

[ όπως και την Γιαννέδενα..που έχουνε ‘ποθάνει…]

Απο την καλογρά ‘κουσα πως αρραβωνιασμένος

ήταν με την λεγάμενη και όχι παντρεμένος

αυτή επαραστράτησε και βαριοκάρδισέ ‘ντον

και ούτε που την ένοιαξε,  μόνο παράτησέ ‘ντον..!

Και στο χωριό εγύρισε μα πού να ηρεμίσει

φαίνεται πως παράφορα την είχε αγαπήσει

κι’ ότι και να του λέγανε για να το ξεπεράσει

αδυνατούσε η καρδιά κι’ ο νούς  να τσι ξεχάσει..

Μέχρι που αποφάσισε να αυτοτερματίσει

αλάργο τζης και μακρυά δεν ‘μπόριε’νε να ζήσει..!

Την  ώρα που του πηγαδιού την πόρτα ορθή κρατούσε

του Χαραλάμπη η Χρυσή  την στράτα επερνούσε

‘’γειά σου κουμπάρα έχε γειά’’..γυρίζει και τσι λέει

έσκυψε το κεφάλι ‘ντου και έδειχνε να κλαίει

‘’μανώλη ίντα πάς εκειά,.. να κάμεις’’ του φωνιάζει

και ξεπεζεύγει και γλακά και το ‘νε πλησιάζει

Να τον κρατήξει δεν μπορεί ούτε τα καταφέρνει

φαίνεται την απόφαση την είχε’νε παρμένη

και έτσι αποχαιρέτισε τον κόσμο αυτό τον ψεύτη

με πληγωμένη την καρδιά από αγάπης ντέρτι..!!!

Μιά απο τσι Πετρόγουρνες για να ποτίζουν τα ζωντανά...

 ΣΤΑ ΛΕΙΒΑΔΙΑ..!!!

Οι άλλες δυό κοινοτικές ήτανε στα Λειβάδια

η μιά ξεχείλιζε σαφεί, η άλλη ήταν άδεια.!

Εις του ρυακιού την εκβολή που μές στον δρόμο βγαίνει

κι’ από το πλάϊ τσι Μελιάς ευθεία κατεβαίνει

είχαν νοήσει οι παλιοί κι’ αληθινοί εβγήκαν

ότι μες το υπέδαφος πολλά νερά υπήρχαν

Εκεί εσκάψαν κι’ έφτιαξαν την πιό καλή πηγάγδα

δεν θα ξεχάσω του νερού πού ‘χε την δροσεράδα

Ήταν κοντά στο σπίτι μας κι’ από ‘κειά κουβαλούσε

η μάννα μου κρυγιό νερό και μας σε ξεδιψούσε

Ποτέ δεν εξαντλιώτανε,. ούτε τα καλοκαίρια

‘’γειά τους απου την χτίσανε, ν’αγιάσουνε τα χέρια..

Εγροίκουνα και ‘λέγανε όσοι απ’ εκειά περνούσαν

και πεντακάθαρο νερό με τον κουβά αντλούσαν

Γεμίζαν τσι πετρόγουρνες να πιούνε τα οζά ‘ντους

τα βράδια που γιαργιαίνανε κι’ ήταν η περασά τους

Εδώ ερχόταν κι’ οι παλιές νοικοκυρές να πλύνουν

νερά δεν επιτρέπανε  ετότεσάς να χύνουν

στις στράτες μέσα στο χωριό είχανε βγάλει νόμο

περνούσε ο χωροφύλακας και τσί ‘γραφε ντελόγο..

Κι’ έτσι αναγκαζότανε εκτός χωριού να βγούνε

ρούχα που θέλανε νερό πολύ να ξεπλυθούνε

Κι’ όσοι δεν εμπορούσανε να πάνε στην Βλυχάδα

εις τα Λειβάδια ερχότανε να κάμουνε μπουγάδα.!!

Εκειά εμαζευγόμαστε και τα μικιά κοπέλια

ξυπόλυτοι κι’ αδύνατοι γλυστρούσαμε σαν χέλια

Όπου στερνιάζανε νερά στις χωματολακούβες

κι’ ύστερα ξεπλενόμαστε μέσα στις πετρογούρνες

Ήταν η καλοκαιρινή τότες δροσοφοριά μας

όπου νερό εκεί χαρά…διψούσε η καρδιά μας..!!!

Του Χουρδάκη..η Πηγάγδα στα Λειβάδια...

 ΜΑΝΩΛΗΣ ΔΙΑΜΑΝΤΑΚΗΣ...[ ΧΟΥΡΔΑΚΗΣ ]

Πιό κάτω κατεβαίνοντας ήτανε και η άλλη

πηγάγδα μα ξεράθηκε.! Τι συμφορά μεγάλη.!!

[..ποιό πάνω απ’ του Ψυχογιού το τελευταίο σπίτι

δίπλα στον κήπο ακριβώς του ΜπιτζαροΔημήτρη ]

Εστέρεψε σισά-σιγά και τα νερά χαθήκαν

σαν να τη ‘νε ματιάσανε και την καταραστήκαν.!

Εγροίκουνα και λέγανε πως είναι γραντισμένη

και με λουκέτο είχανε την πόρτα τζης κλεισμένη

Γιατί εκειά ερίξανε άνθρωπο και τον πνίξαν

αφού τον κακοποίησαν πιό ‘μπρός και τον χτυπήσαν

 Ολονυχτής φαντάσματα απ’ έξω τρυγυρίζαν

κι’ ακούγονταν σπαρακτικές φωνές απου μουγκρίζαν

αναπαημό δεν εύρισκε κάποια ψυχή στο χώμα

γιατί δεν εδικάστηκε ο ένοχος ακόμα.!

Κι’ όσο ο φονιάς ελεύθερος θα ζεί στο φώς τσι μέρας

εις τα αυτιά του την κραυγή θα φέρνει ο αέρας

σ’ αυτόν κι’ όσους γνωρίζουνε αλλά δεν μαρτυρούνε

κουτσοί στραβοί, παράλυτοι και δυστυχείς θα ζούνε…!!!

Μανώλης ελεγότανε το γένος Διαμαντάκη

αλλα το νε φωνιάζανε εις το χωριό Χουρδάκη

Εφτά αδέρφια ήτανε μεγάλοι είχαν φτάσει

κοπέλια τσι Βασιλικής του ΔιαμαντοΘανάση

Καλέργενα και Αργυρή κι’ ο ΚαϊροΜιχάλης

Φουντούλης και Χαρίλαος και ο κουτσός ο Γιάννης

Σκουρόχρωμο το δέρμα ντους ήτανε σαν σταφίδες

και τσι παρανομιάζανε σαν μαυροΔιαμαντήδες

Από ‘κεια ‘ποκρατώ κι’ εγώ απ’ του Κυρού μου αίμα

μα έχω απ’ την Μάννα μου χαρίσματα παρμένα.!

Ποτέ γι’ αυτό το φονικό δεν μού’χανε μιλήσει

σαν μυστικό ‘φτασφράγιστο το είχανε κρατήσει

Οι τύψεις αναγκάσανε κάποιους για να μιλήσουν

και την αλήθεια έστω αργά να αποκαταστήσουν…

…[ λένε πως στον Αρχάγγελο, σε σπίτι εχτυπήθει

το σκηνικό ολόκληρο εκεί εξετυλίχθει

Στης  Αριδούς  που συγγενής ήτανε του  Μποχίνη

από ‘κεια ξεκινούσανε του φονικού τα ίχνη

 στην κεφαλή του παίξανε, βαριά τον τραυματίσαν

και το νε τσουβαλιάσανε μετά και το νε πνίξαν..

Μα τα μπαλωματίσανε, δεν ξέρω πώς και γιάντα

και εις το δικαστήριο αλλάξαν τα συμβάντα

Κάποια από τ’ αδέρφια ντου λένε συνομωτήσαν

στον γιό του τον Μενέλαο τις ενοχές ερίξαν

και πρόβαλαν ισχυρισμούς γαμπρός και γιός ομάδι

τον Κύρη τους και πεθερό πως πνίξαν στο πηγάγδι

Ένοχος κρίθηκε ο γιός ως ψευδομαρτυρήσαν

κι΄άνευ στοιχείων πιστικών, στην φυλακή τον κλείσαν…

Καλιά να μην επεκταθώ ούτε να κάμω κρίση

αζωντανοί πληρώσανε οσοί ‘χαν κριματίσει..!]

                                                     Διαμαντάκης...6 - 12 - 2014

Πετρόγουρνα...πλυσταριό